Flet jest jednym z najstarszych instrumentów świata. Wizerunki aniołków, pastuszków czy zaklinaczy węży są powszechne w kulturze od tysiącleci. Przypuszcza się, że początki tego instrumentu mogą sięgać około trzech tysięcy lat wstecz.
Historia fletu
Początkowo flety były wykonywane materiałów naturalnych, takich jak: trzcina, kość lub drewno (heban, bukszpan), a tam, gdzie było to możliwe, z kości słoniowej, porcelany i kryształu. Pierwsze flety miały siedem otworów, lecz z czasem ich ilość wzrosła, a zarazem otwory przekształciły się w klapy.
Dopiero stosunkowo niedawno, bo w 1830 roku, Theobald Boehm (1794-1881), wymyślił i skonstruował nowatorski system klap (który teraz nazwany jest od jego imienia) we flecie poprzecznym. Dzięki temu ułożenie rąk stało się o wiele wygodniejsze i umożliwia wydobywanie dźwięków, które do czasu wynalazku Boehma nastręczały flecistom wielu trudności. Pomysłowe rozwiązanie z systemem klap zmieniło technikę gry, ale nie tylko to. Zmiana ta wpłynęła również na zmodyfikowanie materiału, z którego wykonywało się flety. Od tej chwili robiono je z metalu. Wyróżnia się dwa podstawowe materiały: srebro oraz argentan (mieszanka kilku metali: miedzi, niklu i cynku pokryta, które pokrywa warstwa srebra). Czasami tworzy się też flety ze złota i platyny. Flety poprzeczne metalowe mają charakterystyczny dźwięk – jest on donioślejszy niż w przypadku fletów drewnianych, których barwa dźwięku jest bardziej miękka.
Technika gry oraz możliwości brzmieniowe fletu poprzecznego
W odróżnieniu od fletu prostego, gdzie usta zakrywają cały otwór ustnika, we flecie poprzecznym dźwięk wydobywa się w odmienny sposób. Tutaj ustnik jest otwarty, przylega do niego tylko dolna warga, ale przez obydwie jest delikatnie wydmuchiwane powietrze. Jest ono kierowane na krawędź, która znajduje się na brzegu poziomego otworu, umiejscowionego wzdłóż ustnika. Na tej krawędzi rozbija się słup powietrza, który następnie “przepływa” przez cały instrument i “wylatuje” na jego końcu (oraz przez otwory pod klapami), wraz z dźwiękiem.
Skala tego instrumentu zaczyna się od c1 lub h małego (w zależności od długości stopki instrumentu), a kończy na d4. Flet posiada bardzo duże możliwości wyrazowe i techniczne, dlatego jego brzmienie jest kompatybilne z wieloma rodzajami muzyki: od kameralnej, symfonicznej do muzyki rozrywkowej, jazzowej, jak i solowej.
Gama sposobów artykulacji, jakie ma do dyspozycji flet – a właściwie flecista – jest bardzo szeroka. Można na nim zagrać legato, staccato, podwójne i potrójne staccato, tremolo, frullato, a także wszelkiego rodzaju ozdobniki, flażolety, czy skoki interwałowe o dużej rozpiętości. Możliwe jest granie glissando o niewielkiej rozpiętości.
Budowa fletu poprzecznego:
Główka – to ta część, na której znajduje się ustnik, w który dmie się powietrze. Istnieje kilka wariantów różnie profilowanych płytek ustnikowych. Na końcu główki znajduje się korek, którego przesuwanie wpływa na intonację fletu. Zaleca się nieprzestawianie fabrycznego ustawienia korka. Aby odpowiednio nastroić flet, należy zatem delikatnie wysunąć lub mocniej wsunąć główkę w korpus. Im bardziej główka jest wysunięta z korpusu, tym niższy jest strój instrumentu. Główka jest bezpośrednio połączona z następnym elementem budowy fletu poprzecznego, czyli z korpusem.
Korpus – jest to środkowa i najdłuższa część instrumentu. Znajduje się na nim 12 otworów, nad którymi są mechaniczne klapy i dźwignie, które otwierają i zamykają te otwory. Pod każdą klapą znajduje się przyklejona do niej filcowa poduszeczka, dzięki czemu otwory są szczelniej – ale i delikatnie – domykają. Można też spotkać takie klapki otworowe, które pośrodku mają otwór. Grający zamyka go opuszkiem palca.
Stopka – to ostatnia część fletu, na której znajdują się 3 lub 4 otwory, w zależności od rodzaju stopki (w stopce z dźwiękiem C – 3 otwory, w stopce z dźwiękiem H – 4 otwory). Odpowiada za najniższe wydobywane dźwięki, a mechanizm działa na tej samej zasadzie co w korpusie.
Dodaj komentarz